تاریخ بروز رسانی سپتامبر 20, 2018 %%
یکی از معضلات جامعه، وجود بیماران اعتیاد خیابانی و عدم تمایل آن ها به ترک مواد مخدر در مراکز ترک اعتیاد است. معتادانی که به هر دلیلی به این مراکز ترک اعتیاد مراجعه نمی کنند، برنامه‌ای به نام ” افزایش دسترسی” وجود دارد که طی آن مرکز به جست و جوی معتاد می پردازد.
رو برای یافتن راه حل و دریافت اطلاعات جامع تر با سعید صفاتیان، رئیس کارگروه کاهش تقاضای اعتیاد کمیته امداد مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام مصاحبه شد. صفاتیان اذعان داشت که راه حل ها و روش های گوناگونی برای درمان و مواجه با معتادان خیابانی وجود دارد.
معتادان خیابانی
اما باید دانست و پذیرفت که همه معتادان تمایل به ترک ندارند. این نظریه حدود 20 سال قبل مطرح شد و در این خصوص برنامه ای به نام کاهش آسیب اجرا گشت. در این برنامه هدف ترک معتادان نیست، بلکه هدف کاهش خطرات احتمالی و عدم ابتلا به بیماری های همچون ایدز و هپاتیت است. همچنین باید در نظر گرفت که علاوه بر آسیب های جسمی می توان در قالب این طرح آسیب های اجتماعی، فردی، اقتصادی و روانی را نیز کاهش داد.
در برنامه کاهش آسیب که برای این معتادان خیابانی که شرایط و انگیزه ترک ندارند در نظر گرفته شده است، برنامه هایی به عنوان زیر مجموعه، با عنوان ” نگه‌دارنده” و ” مراکز کاهش آسیب” راه اندازی شده است که تعدادشان در سطح کشور به حدود 600 مرکز می رسد. در این مراکز علاوه بر مشاوره، متادون درمانی، سرنگ و لوازم بهداشتی در اختیار معتادان قرار می گیرد.
مراکز کاهش آسیب اعتیاد
صفاتیان همچنین خاطر نشان کرد که برای معتادانی که به هر دلیلی به این مراکز ترک اعتیاد مراجعه نمی کنند، برنامه‌ای به نام ” افزایش دسترسی” وجود دارد که طی آن مرکز به جست و جوی معتاد می پردازد. در این برنامه، سیستم بهداشتی، مددکار و روانشناس به مکان های این افراد رفته و آن ها را شناسایی می کنند و لوازم بهداشتی و.. را در اختیار آنان قرار می دهند. هدف از این برنامه بالا بردن سطح کیفی و بهداشتی معتادان می باشد. از این رو هزینه آن توسط خیرین به صورت داوطلبانه تأمین می شود. هدف این برنامه معتادانی است که به راحتی مواد مخدر را کنار نمی‌گذارند و حتی انگیزه ای برای ترک آن ندارند. بنابراین برای ترک آنان یا باید به زور ترک اجباری متوسل گشت و یا به اعتیاد خود ادامه دهند و یا اینکه باید از برنامه کاهش آسیب استفاده شود.
صفاتیان همچنین افزود که طی مطالعاتی که در کشور ایتالیا، آلمان و سویس صورت گرفته است این برنامه می توان تا میزان قابل توجهی از آسیب ها را کاهش دهد و از این جهت برنامه کاهش آسیب از سال 82 تا به امروز در کشور در حال اجرا است. در ابتدا مقاومت های بسیاری در مقابل این برنامه شده است، اما همواره باید پذیرفت که تعدادی از بیماران قابل درمان نیستند و از همین رو با توزیع اقلام مایحتاج آن ها از قبیل سرنگ، پتو و… از شیوع بیماری های پوستی و خونی مانند ایدز جلوگیری کرد. این برنامه حتی در کشور های مانند هلند در سطح پیشرفته تری وجود دارد. در این کشور اتاقی به نام اتاق امن وجود داشته که در آن تزریق به روش اصولی صورت می گیرد. هدف از این اتاق تزریق مواد مخدر بدون آسیب های پوستی و بافتی است که هزینه های بیشتر را در بر دارد. این کار برای آن است که معتادانی که قصد و توان ترک را ندارند، از مواد بهتری و طبق اصول از آن استفاده کنند. این برنامه یکی از موفق ترین برنامه ها در کشور های پیشرفته بوده و ایران در قاره آسیا یکی از پیشروترین ها در این زمینه است.
مرکز کاهش آسیب اعتیاد
وی همچنین افزود وجود مشکلات اقتصادی یکی از دلایل ازدیاد معتادان خیابانی است. با توجه به شرایط بحرانی این معتادان، برنامه کاهش آسیب بهترین برنامه جهت کم کردن آسیب های اجتماعی است. در طی این برنامه که زیر نظر کارشناسان انجام می شود، می توان حجم و نوع مواد مصرفی را کاهش و یا تغییر داد. این روند با ورود سیستم روان درمانی می تواند تا ترک کامل صورت گیرد.
این برنامه توانسته است که بحران ایدز در سطح ایران و حتی جهان را بسیار کاهش دهد. اما متأسفانه در چند سال اخیر به دلیل ضعف مدیریتی و یا شرایط بد اقتصادی این برنامه به قوت خود باقی نمانده است. این کار تا جایی ادامه یافته که برخی از مراکز به دلیل نبود بودجه از جانب دولت به تعطیلی کشیده شده است. باید در نظر گرفت که برنامه کاهش آسیب تنها را ه حل برای جلوگیری از بروز بیماری از قبیل ایدز و هپاتیت در میان معتادان تزریقی است و اگر این برنامه نتوان به قوت قبل باقی بماند، آسیب های آن به مراتب بیش از اعتیاد است.
